Kurumumuzda, göreve yeni başlayan yüksek lisansını da tamamlamış olan özel eğitim alanı öğretmeni Fevzi SÜSLÜ tarafından ABA(Uygulamalı Davranış Analizi) eğitimi verilmektedir. (15.11.2019)

Uygulamalı Davranış Analizi

ABA

Uygulamalı davranış analizi (ABA: Applied BehaviorAnalysis), davranışsal yöntem olarak da bilinmektedir. Bu yöntem, birey davranışlarını ve bu davranışlarla iliÅŸkili çevresel özellikleri objektif olarak analiz etmeye dayalıdır. Pek çok davranışın çevre tarafından bir ÅŸekilde ödüllendirildiÄŸi ya da cezalandırıldığı düÅŸünülmektedir. Dolayısıyla, çeÅŸitli ödül mekanizmaları ve çok gerektiÄŸinde bazı caydırıcı mekanizmalar kullanılarak (örneÄŸin, çocuk puan kaybeder)  uygun davranışlar artırılmaya, uygun olmayan davranışlar ise azaltılmaya çalışılmaktadır. Otizmli bireylerde artırılması hedeflenen davranışlara örnek olarak taklit becerileri, oyun becerileri, sosyal beceriler, iletiÅŸim becerileri ve özbakım becerileri; azaltılması hedeflenen davranışlara örnek olarak ise öfke nöbetleri ve kendini uyarıcı (sterotipik) davranışlar verilebilir.

Uygulamalı davranış analizinde bireye kazandırılmak istenen ya da bireyde azaltılmak istenen davranışlar sistemli bir gözlem ve kayıt tutmayla belirlenir. Daha sonra bu davranışlara müdahalede bulunulur ve aynı gözlem ve kayıt tutma yöntemleriyle müdahalenin etkililiÄŸi deÄŸerlendirilir. Normal geliÅŸim gösteren çocuklar öÄŸrendikleri bir davranışı birden fazla ortamda uygulayabilirken (genellerken), otizmli çocuklara bu becerileri genelleyebilme; bir baÅŸka deyiÅŸle, farklı ortamlarda kullanabilme becerileri de öÄŸretilir. Uygulamalı davranış analizinde, otizmli çocuklarda görülen problem davranışların azaltılması ile ilgili özel programlar hazırlanır. Bu yöntemde, davranışın nedeni kiÅŸilerde deÄŸil, kiÅŸinin çevreyle etkileÅŸiminde görülür. Bu nedenle, problem davranış azaltılmaya çalışılırken öncelikli olarak davranış öncesi, davranış ve davranış sonrası durumların ya da olayların gözlenmesi gerekir. Daha sonra ise davranışa zemin hazırlayan durumlar ortadan kaldırılır, azaltılmak istenen davranış ortaya çıktığında görmezden gelinir ya da caydırılır (örneÄŸin, çocuk puan kaybeder) ve problem davranışa alternatif olarak artırılmak istenen davranışlar etkili ÅŸekilde ödüllendirilir. Uygulamalı davranış analizi Otizmde uygulanan diÄŸer yöntemlerle karşılaÅŸtırıldığında, baÅŸarısını deneysel araÅŸtırmalarla bilimsel olarak gösterebilen tek yöntem olarak dikkat çekmektedir. ÖrneÄŸin, Lovaas ve meslektaÅŸları tarafından yürütülen deneysel çalışmalarda, iki yıl süreyle uygulamalı davranış analizine dayalı eÄŸitim alan çocukların %90’a yakınında çok önemli zekâ ve sosyal geliÅŸim kazançları görülmüÅŸtür. Dahası, bu çocukların yarısına yakınının zekâ ve uyum açısından normal geliÅŸim gösteren çocuklardan önemli bir farkları kalmadığı belirlenmiÅŸtir. Ayrıca, belirtilen geliÅŸmelerin ergenlik döneminde de korunduÄŸu saptanmıştır.

Kaynakça

Vakfı, T. O. (2019). EÄŸitim Yöntemleri. Kasım Cuma, 2019 tarihinde www.tohumotizm.org.tr: https://www.tohumotizm.org.tr/otizm/egitim-yontemleri/ adresinden alındı.